'' Ώ γλυκύ μου Έαρ'' στη Γλώσσα Σκοπέλου

 Ήρθ' ου Λάζαρους ήρθαν τα βάγια    ήρθ' η Κυριακή που τρων τα ψάρια..   Το καράβι μπαίνει στο λιμάνι, και μέσα σε λίγα λεπτά, το γρ...

 Ήρθ' ου Λάζαρους ήρθαν τα βάγια

   ήρθ' η Κυριακή που τρων τα ψάρια..

  Το καράβι μπαίνει στο λιμάνι, και μέσα σε λίγα λεπτά, το γραφικό Λουτράκι, γεμίζει κόσμο και αποσκευές. Τα σπίτια ανοίγουν και το χωριό αποκτά και πάλι ζωντάνια!  Καλωσορίσματα αντηχούν σε κάθε γειτονιά!
 ''Χίλια καλουσουρίσατει βινέτικα λουλούδια''... και ο δίσκος με τον καφέ και το γλυκό κουταλιού έτοιμος, για τους αγαπημένους γείτονες που ήρθαν για τις ημέρες του Πάσχα.
 
Πόση χαρά! Και κυρίως τί ψυχική αγαλλίαση αισθάνεσαι καθώς  ατενίζεις την  πανέμορφη Γλώσσα. Καταπράσινες πλαγιές,  ολάνθιστα σοκάκια,  πεζούλες λουσμένες στον ασβέστη!  Σαν να μην πέρασε μια μέρα! Μπορεί τα πρόσωπα ν' αλλάζουν, αφού οι μικροί μεγαλώνουν, οι μεγάλοι  φεύγουν... οι γενιές αλλάζουν... Όμως η γλυκιά  νοσταλγία αυτών των ημερών, μεταλαμπαδεύεται σε κάθε γενιά!
 Όλοι έρχονται με την ίδια λαχτάρα, κουβαλώντας ο καθένας  τις δικές του αναμνήσεις. Αναμνήσεις που σε πλημμυρίζουν  θέλοντας και μη, με χαρά αλλά και συγκίνηση, μόλις αντικρίσεις τον ναό της Κοίμησης Θεοτόκου...

 Κυριακή των Βαΐων λοιπόν. Ημέρα αφιερωμένη στις βάγιες με τις χρυσές τις λίρες και τα κόκκινα γαρύφαλλα που κρατούν οι νύφες!  Όπως  και το τραπέζι γιορτινό,  με μπακαλιάρο και σκορδαλιά, σύμφωνα με την  ελληνική παράδοση.   Όμως μετά το μεσημέρι το χαρούμενο κλίμα αλλάζει και γίνεται βαρύ, μελαγχολικό.  Η καμπάνα χτυπά  και το Θείο Δράμα μόλις  ξεκινά:  << Ιδού ο Νυμφίος έρχεται ... >>.

   Οι μέρες κυλούν, μα οι δουλειές μοιάζουν να μην έχουν τελειωμό. Κι έτσι γοργά, φτάνει η Μεγάλη Πέμπτη. Κουλούρες, κόκκινα αυγά και λίγο πριν το μεσημέρι αντηχεί το: <<Χειραπύλ χειραπλέ, χαίρε Τίμιε Σταυρέ και χαρά των Αποστόλων>>...Είναι τα παιδιά που τριγυρνούν από ρούγα σε ρούγα, κρατώντας ένα ξύλινο σταυρό με λουλούδια και οι νοικοκυρές βγαίνουν να τα φιλέψουν με κόκκινα αυγά.
 Στις επτά το απόγευμα, τα σπίτια αδειάζουν, η εκκλησιά γεμίζει! Δώδεκα Ευαγγέλια και το Θείο Δράμα  κορυφώνεται ... «Σήμερον κρεμᾶται ἐπὶ ξύλου ὁ ἐν ὕδασι τὴν γῆν κρεμάσας... Σταύρωση!!! Πόσο διαφέρει  αυτή η νύχτα από τις άλλες!  Μια γλυκιά ηρεμία επικρατεί παρά την κοσμοσυρροή, ενώ η ευωδιά από τις ανθισμένες πασχαλιές και τους λεμονανθούς είναι διάχυτη παντού!  Η εκκλησιά δεν αδειάζει. Άτομα κάθε ηλικίας έρχονται  για να ξενυχτήσουν  πλάι στον Εσταυρωμένο,  σιγοψέλνοντας  το μοιρολόι της Παναγιάς: Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα... 
  Στο νάρθηκα ο Επιτάφιος, βαρύς, επιβλητικός, με ξυλόγλυπτο τελείωμα και ατελείωτα καρφιά είναι έτοιμος για τον στολισμό. Μάνες με κόρες καταφθάνουν με τις αγκαλιές γεμάτες λουλούδια και ξεκινούν την  προετοιμασία. Άλλες  τυλίγουν  κουβαράκια με νήμα και άλλες ξεχωρίζουν τα λουλούδια για να γίνουν όλα μικρά μπουκετάκια. Τα μικρότερα κορίτσια ετοιμάζουν το δίσκο με τα λουλούδια που θα μοιράσει ο παπάς μετά την Αποκαθήλωση.   Ο στολισμός ξεκινά. Ένα κουβαράκι στο χέρι  και όπου καρφάκι και μπουκέτο, όπου μπουκέτο και θηλιά. Μια τεχνική καθαρά παραδοσιακή και αρκετά χρονοβόρα, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Το αποτέλεσμα; Μια πανδαισία χρωμάτων! Όλη η άνοιξη μαζεμένη στον τάφο του Χριστού!

   Ξημέρωσε Μεγάλη Παρασκευή.  Αποκαθήλωση κι αμέσως μετά αντίδωρο και λουλούδι από το χέρι του παπά. Σύμφωνα με την παράδοσή μας, δεν μπορούμε να πιούμε ούτε καφέ αν δεν φάμε πρώτα αντίδωρο και  πιούμε ξύδι. Το φαγητό της ημέρας είναι μάραθα με ξύδι, αλλά τραπέζι δεν στρώνεται όπως τις άλλες ημέρες. Όπως και  το αμυγδαλοζούμι  που δεν λείπει από τα περισσότερα σπίτια.
  Στην πλατεία, ο καυγάς ατελείωτος μεταξύ των πιτσιρικάδων για το ποιος θα χτυπήσει τη μεγάλη καμπάνα,ποιος τη μεσαία και ποιος τη μικρή, αφού όλη την ημέρα οι καμπάνες θα χτυπούν πένθιμα.   Η εκκλησιά γεμάτη από κόσμο όλη την ημέρα, και κυρίως μικρά παιδιά, που επιβάλλεται να περάσουν κάτω από τον Επιτάφιο για ευλογία.
  Λίγο πριν τις επτά τα στασίδια γεμίζουν από νέους και νέες, οι άντρες  ψάχνουν μια γωνιά στο ψαλτήρι για τα Εγκώμια,  οι φαντάροι του χωριού μας  στέκονται πλάι στον Επιτάφιο,( αφού αυτοί θα τον σηκώσουν) ενώ οι μικρές μυροφόρες με τις μοβ κορδέλες  και τα πανεράκια με τα ροδοπέταλα τρυπώνουν ανάμεσά τους.  Τα τέσσερα φαναράκια του Επιταφίου ανάβουν (με καθαρό κερί), τα εγκώμια τελειώνουν η  περιφορά του Επιταφίου ξεκινά.  Τα φώτα και η εσωτερική πόρτα του ναού κλείνουν και απόλυτη ησυχία επικρατεί παντού.

Ο Επιτάφιος επιστρέφει και ξεκινά η αναπαράσταση της Καθόδου του Χριστού στον Άδη (με τον εξής διάλογο μεταξύ ιερέα έξω από την πόρτα  και ψάλτη από μέσα):

• Άρατε πύλας οι άρχοντες υμών και επάρθηται πύλαι  αιώνιοι και εισελεύσεται ο Βασιλεύς της Δόξης.

    • Τίς εστίν ούτος ο Βασιλεύς της Δόξης;

    • Κύριος κραταιός και δυνατός! Άρατε πύλας οι άρχοντες υμών και επάρθηται πύλαι  αιώνιοι και εισελεύσεται ο Βασιλεύς της Δόξης. 

    • Τίς εστίν ούτος ο Βασιλεύς της Δόξης;

    • Κύριος δυνατός εν πολέμω! Άρατε πύλας οι άρχοντες υμών και επάρθηται πύλαι  αιώνιοι και εισελεύσεται ο Βασιλεύς της Δόξης.

    • Τίς εστίν ούτος ο Βασιλεύς της Δόξης;

    • Κύριος  κραταιός και δυνατός! Κύριος δυνατός εν πολέμω! Κύριος των δυνάμεων! Αυτός εστίν ο Βασιλεύς της Δόξης!   

Με μια δυνατή κλωτσιά ο ιερέας  ανοίγει την πόρτα, τα στασίδια χτυπούν, τα φώτα ανάβουν,  συμβολίζοντας έτσι την συντριβή του Άδη. Δέος και κατάνυξη κάθε φορά!   Η Μεγάλη Παρασκευή σε λίγο τελειώνει, με τον ιερέα να μοιράζει στους φαντάρους κερί  και λουλούδι από τον Επιτάφιο, που θεωρείται πολύτιμο φυλαχτό.

  Μεγάλο Σάββατο λοιπόν και πλησιάζει η μεγάλη ώρα. Η ώρα που θα σημάνουν χαρμόσυνα οι καμπάνες! Η ώρα που η γραφική πλατεία θα πλημμυρίσει κι αυτή τη βραδιά με κόσμο! Η ώρα που όλοι μαζί θα ψάλλουμε  το Χριστός Ανέστη!  Η ώρα που η ανάγνωση του Ευαγγελίου, θα μοιάζει μελωδία, αφού κάθε πρόταση θα  συνοδεύεται από ''κουδουνίσματα'' και καμπάνες! Η ώρα που όλους θα μας ενώσει το ίδιο ακριβώς  συναίσθημα: Αυτό το μοναδικό που λέγεται...ΑΓΑΠΗ!


                                       Καλό Μεγαλοβδόμαδο και καλή Ανάσταση
                               

κείμενο: Βιργινία Σιδέρη